Cây khế trong vườn
anh mỗi ngày một cao lớn, cành lá sum sê, rợp cả một góc vườn. Mùa ấy khế bỗng
nhiên trĩu quả, anh càng chăm nom bón gốc cho khế.
Một hôm, tự nhiên có
một con chim phượng hoàng[2] đến đậu trên cây khế, ăn hết quả
này sang quả khác. Anh thấy vậy, ra ngồi dưới gốc cây vừa khóc vừa nói với chim
rằng:
– Cơ nghiệp tôi chỉ
có mỗi cây khế đó thôi, chim ăn hết tôi biết trông cậy vào đâu?
Chim phượng hoàng
nghe nói bảo rằng:
Ăn
một quả,
Trả cục vàng,
May túi ba gang,
Mang đi mà đựng.
Mấy hôm sau, chim lại
đến ăn; anh không buồn rầu nữa mà yên tâm chờ đợi. Đến ngày nọ khi anh đã may
túi sẵn sàng, chim phượng hoàng liền bay xuống xòe cánh, đỡ anh lên lưng và vút
một cái, bay ra biển lớn, qua bao quãng đường bát ngát bao la, đưa anh đến một
nơi hải đảo[1] xa xăm, đầy bạc vàng châu báu. Anh bàng hoàng
như lạc vào động tiên, cái gì cũng đẹp. Nghe lời chim dặn, anh chỉ bỏ bạc vàng
vừa đầy túi ba gang, rồi lại lên lưng chim để trở về vườn cũ.
Từ đó, người em trở
nên ấm no và có phần dư dật.
Người anh hỏi biết sự
tình, bèn nằn nì với em xin đổi tất cả gia sản của mình để lấy mảnh vườn có cây
khế ngọt. Người em thương anh nên cũng bằng lòng đổi. Đến mùa khế có quả, chim
phượng hoàng lại đến ăn. Người anh xua đuổi ầm ĩ, chim bèn nói như trước rằng:
Ăn
một quả,
Trả cục vàng,
May túi ba gang,
Mang đi mà đựng.
Được lời, người anh may
giấu một cái túi sáu gang. Rồi chim cũng chở anh đi đến nơi hải đảo đầy bạc
vàng châu báu. Nhưng tính tham lam làm mắt anh hoa lên khi thấy hải đảo có
nhiều của quý giá. Anh ta loay hoay mãi không biết nên lấy thứ gì, bỏ thứ gì.
Khi nghe chim giục chở về, anh vơ bạc vàng cháu báu đầy ắp cái túi sáu gang,
quấn vào ngang lưng, ngoài ra còn giắt thêm khắp người. Anh ta leo lên lưng
chim, chim phải đập cánh ba lần mới lên nổi. Chim cố sức bay, đến giữa biển cả,
vì nạng quá, suýt đâm nhào xuống nước mấy lần.
Khi gần đến đất liền,
chim lảo đảo, nghiêng cánh, người anh mang cả túi vàng bạc rơi tõm xuống biển
sâu và bị sóng cuốn đi mất tích.